Rozwój mowy u dzieci jest niezwykle istotny i stanowi kluczowy czynnik w ich komunikacji z otoczeniem. Rodzice często z niecierpliwością oczekują pierwszych słów, a także zastanawiają się, czy ich pociechy rozwijają się prawidłowo. W artykule przedstawiamy przegląd kluczowych etapów rozwoju mowy u dzieci w różnym wieku, aby pokazać, kiedy dzieci powinny mówić oraz jak rozeznać potencjalne opóźnienia.
Etap 1: Guganie i mrumotanie (0-6 miesięcy)
Pierwszym etapem rozwoju mowy u dzieci jest tzw. guganie i mrumotanie. W tym czasie, od narodzin do około 6 miesiąca życia, dzieci głównie słuchają, obserwują i poznają dźwięki w swoim otoczeniu. Co więcej, próbują naśladować te dźwięki, tworząc własne odgłosy. To naturalny moment dla niemowląt i nie oznacza jeszcze, że dzieci zaczynają mówić, ale stanowi ważne przygotowanie do tego etapu. Ważne jest, aby już wtedy rozmawiać z dzieckiem, śpiewać mu, a nawet czytać na głos, aby stymulować jego rozwój mowy.
Etap 2: Gadające niemowlę (6-12 miesięcy)
Kiedy dzieci powinny mówić? Właściwa odpowiedź na to pytanie zależy od wielu czynników, jednak średnio między 6 a 12 miesiącem życia niemowlęta zaczynają gadać. Oznacza to, że potrafią wydawać bardziej złożone dźwięki i sylaby, takie jak “ma”, “da” czy “ga”. To właśnie wtedy oczekujemy zdolności do mówienia pierwszych słów. Warto zauważyć, że niektóre dzieci zaczynają mówić wcześniej, inne później – każde dziecko rozwija się w indywidualnym tempie.
Etap 3: Pierwsze słowa (12-18 miesięcy)
Przeważnie dzieci w okolicach 12-18 miesiąca życia zaczynają wypowiadać swoje pierwsze, pojedyncze słowa. Warto zaznaczyć, że różnice między płciami są niewielkie – zarówno dziewczynki, jak i chłopcy, rozpoczynają mówienie w tym samym okresie, choć niektóre źródła sugerują że w jakim wieku chłopcy zaczynają mówić może być delikatnie później. Pierwsze słowa to zazwyczaj proste wyrażenia, takie jak “mama”, “tata”, “baba” czy “am”. To wspaniały moment dla każdego rodzica!
Etap 4: Rozwój słownictwa (18-24 miesiące)
Między 18 a 24 miesiącem życia dzieci zaczynają posługiwać się coraz większą liczbą słów oraz zdań. W tym wieku dziecko potrafi zrozumieć znacznie więcej, niż jest w stanie powiedzieć, a jego słownictwo wciąż się poszerza. Powoli uczy się również gramatyki. To ważny czas na wspieranie rozwoju dziecka poprzez czytanie, rozmowy, zabawy słowne oraz wspólne poznawanie nowych przedmiotów i miejsc.
Etap 5: Konwersacja (2-3 lata)
W wieku około 2-3 lat dzieci zaczynają tworzyć coraz bardziej złożone zdania, korzystają z kolejnych zwrotów gramatycznych i uczą się jak porozumiewać się z innymi poprzez konwersacje. Warto zadbać o to, aby dziecko miało możliwość regularnych rozmów z różnymi osobami, aby ćwiczyć swoje umiejętności lingwistyczne i naukę słuchania.
Potencjalne opóźnienia w rozwoju mowy
Opóźnienia w rozwoju mowy mogą wystąpić z różnych przyczyn, takich jak np. problemy ze słuchem, trudności w rozwoju języka czy neurologiczne zaburzenia. Ważne jest, aby obserwować swoje dziecko, słuchać jego potrzeb i w razie jakichkolwiek wątpliwości zgłosić się do odpowiedniego specjalisty. Nieprawidłowości w rozwoju mowy nie zawsze oznaczają poważne problemy – niekiedy wystarczy więcej stymulacji, cierpliwości oraz pomocy w opanowaniu nowych umiejętności.
Warto zatem pamiętać, że rozwój mowy u dzieci to proces stopniowy, indywidualny i zróżnicowany, związany z wieloma czynnikami takimi jak doświadczenia, genetyka czy środowisko. W odpowiedzi na pytanie kiedy dzieci powinny mówić, nie ma jednoznacznej recepty ani daty “do kiedy dziecko mówi”. Najważniejsze jest wspieranie dziecka, rozmowy, zabawy i poznawanie świata, a także cierpliwość oraz świadomość potencjalnych opóźnień.
Odkrywając świat mowy – kluczowe etapy rozwoju dzieci
Podróż mowy w życiu dziecka jest fascynującym procesem, obejmującym kilka ważnych etapów, różniących się znacząco w zależności od wieku oraz indywidualnych cech malucha. Oto najważniejsze momenty, które powinny zachęcić rodziców do refleksji i zrozumienia, że nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi na pytania: kiedy dzieci powinny mówić, od kiedy dziecko mówi czy w jakim wieku chłopcy zaczynają mówić:
- Guganie i mrumotanie (0-6 miesięcy): to pierwsze starania dzieci w odkrywaniu dźwięków otoczenia, naśladując je i ucząc się ich zrozumienia.
- Gadające niemowlę (6-12 miesięcy): tutaj dzieci zaczynają być w stanie wydawać bardziej złożone dźwięki i sylaby, ucząc się jak mówić pierwsze słowa.
- Pierwsze słowa (12-18 miesięcy): moment, w którym dzieci zaczynają wypowiadać pierwsze pojedyncze słowa, a różnice między płciami są niewielkie.
- Rozwój słownictwa (18-24 miesiące): w tym etapie dziecko poszerza swoje słownictwo, zaczyna rozumieć więcej niż potrafi powiedzieć, a także uczy się podstaw gramatyki.
- Konwersacja (2-3 lata): to czas na naukę konwersacji i korzystania z coraz bardziej złożonej gramatyki, co rozwija umiejętności lingwistyczne dziecka.
Proces odkrywania mowy to indywidualna podróż każdego dziecka, która nieuchronnie prowadzi do zadawania sobie megaistotnych pytań dotyczących potencjalnych opóźnień. Jak zauważono w artykule, najważniejsza jest świadomość różnic, stymulacja rozwoju mowy, a przede wszystkim cierpliwość i akceptacja dziecka w każdym z etapów tej magicznej przygody.
